Πέμπτη 14 Μαρτίου 2013

Η μεταλλευτική βιομηχανία στην Ελλάδα


Η μεταλλευτική βιομηχανία στην Ελλάδα, που στο παρελθόν αποτελούσε βασικό παράγοντα ανάπτυξης τείνει να χαθεί. Δεν φταίνε μόνο οι αντιπαραθέσεις για την διακοπή των επενδύσεων, αλλά ευθύνονται και οι μη τεκμηριωμένες και πιθανόν μεροληπτικές αποφάσεις και δράσεις οικολογικών οργανώσεων και "ειδικών". Η αναζωογόνηση της μεταλλευτικής βιομηχανίας θα εξασφάλιζε ανάπτυξη, ευημερία και θέσεις εργασίας  στις τοπικές κοινωνίες, ενώ θα συγκρατούσε τη φυγή από την επαρχία.

Η αντιπαλότητα μεταξύ της τοπικής κοινωνίας και βιομηχανίας είναι διαπιστωμένη κι έντονη. Και όμως, η συνύπαρξη είναι δυνατή. Η επιστήμη και η τεχνολογία είναι σε θέση να ισορροπήσουν αυτή την αντιπαλότητα και να καταστήσουν την συνύπαρξη προς όφελος και των δύο. Χρειάζεται κοινή προσπάθεια και συναίνεση, χωρίς ανυποχώρητους δογματισμούς.
Σήμερα, ακόμη και αν υπήρχαν επενδυτές για τη μεταλλευτική βιομηχανία, θα δίσταζαν μπροστά στα στα εμπόδια που θα συναντούσαν, ιδιαίτερα για το περιβάλλον, αφενός εξαιτίας των δογματικών απόψεων, που δεν επιδέχονται αναθεώρηση ή αποδοχή εξαιτίας της αντιτιθέμενης κοινής γνώμης (το περίφημο σύνδρομο NINMY), και αφετέρου της γραφειοκρατίας και των πολύ μεγάλων δυσκολιών και καθυστερήσεων της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων.
Με βάση την κείμενη νομοθεσία, υπάρχει υποχρέωση κατάθεσης εξειδικευμένης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) επιστημονικά πλήρως τεκμηριωμένης για τη θέση και το είδος του έργου και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η έγκριση μιας τέτοιας μελέτης για την εκμετάλλευση ενός κοιτάσματος απαιτεί διαδικασίες που διαρκούν πάνω από τρία χρόνια. Το περιεχόμενο των ΜΠΕ κοινοποιείται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, της οποίας ζητείται η γνώμη. Η συνήθης απάντηση είναι ένα απλό "ΟΧΙ".
Συνήθως οι αποφάσεις των τοπικών οργάνων αντιπαρέρχονται τα όποια επιστημονικά ή τεχνκά στοιχεία  των μελετών και αρνούνται την επένδυση, διατυπώνοντας αόριστες ή επιστημονικά αστήρικτες θέσεις για την καταστροφή του περιβάλλοντος που θα επέλθει από τον εξορυκτικό έργο. Οι θέσεις αυτές πολλές φορές είναι διανθισμένες με την δαιμονοποίηση της επιχειρηματικότητας και της ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης από μεγάλα συμφέροντα, το κεφάλαιο ή τις πολυεθνικές.
Το περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί γύρω από τη μεταλλευτική βιομηχανία, αλλά και τη βιομηχανία γενικά, είναι διωκτικό, εχθρικό, προδιαγράφοντας με την πάροδο του χρόνου την πλήρη αποβιομηχάνιση, ακόμη και αυτής που υπήρχε στην Ελλάδα. Η εξάρτηση της αναπτυξιακής πορείας της Ελλάδας "από την τουριστική και μόνο βιομηχανία", όπως λέγεται, δεν εξασφαλίζει ένα ευοίωνο μέλλον για τη χώρα.
Είναι σύνηθες το φαινόμενο τα βιομηχανικά και ιδιαίτερα τα εξορυκτικά έργα να αδειοδοτούνται -σε επίπεδο κεντρικό ή, πολύ περισσότερο, σε επίπεδο περιφέρειας-από μη εξειδικευμένους με το αντικείμενο υπαλλήλους, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την όλη διαδικασία. Οι αποφάσεις για μια βιομηχανική και βιοτεχνική επένδυση (εφόσον είναι τελείως τεκμηριωμένες και τεχνικά εφαρμόσιμες) πρέπει να εξετάζονται από τις αρμόδιες ευπηρεσίες, με τους κατάλληλους επιστήμονες και μηχανικούς, και εφόσον εγκριθούν, να είναι αμετάκλητες και εφαρμοστέες (με ταυτόχρονη γνωμοδότηση και του ΣΤΕ).
Για τη χώρα μας αποτελεί ένα μεγάλο ζητούμενο η ύπαρξη ενός απλού και αποτελεσματικού αδειοδοτικού πλαισίου των εξορυκτικών έργων, με διαδικασίες που θα εγγυώνται σε εύλογο χρονικό διάστημα την έκδοση της άδειας έναρξης και κατασκευής τους έργου.
Για την αρμονική συνύπαρξη της εξορυκτικής βιομηχανίας με άλλες φαινομενικά αντιτιθέμενες οικονομικά δραστηριότητες, όπως ο "τουρισμός", είναι απαραίτητο να προηγηθούν ενημερωτικές ομιλίες στην τοπική κοινωνία για τα οικονομικά οφέλη, για τα μέτρα που θα ληφθούν για την προστασία του περιβάλλοντος, για τα σχέδια της αποκατάστασης, αν αλλοιωθεί το τοπίο, για τις αποζημιώσεις κτημάτων ή οικοπέδων, ή γα τα ανταποδοτικά οικονομικά ωφέλη, καθώς και για τις εγγυήσεις και του ελέγχους που αναφέρονται στην πιστή εφαρμογή των περιβαλλοντικών όρων και των άλλων υποχρεώσεων που προκύπτουν από την αδειοδότηση του έργου. Είναι φανερό ότι δεν χρειάζονται αφορισμοί, μη επιστημονικά τεκμηριωμένες ή εσκεμμένα διαστρεβλωτικές απόψεις για την εξορυκτική δραστηριότητα.
Η οικονομική ανάπτυξη μια χώρας, με ό,τι αυτή συνεπάγεται, δεν μπορεί να βασίζεται σε μία μόνο οικονομική ή εμπορική δραστηριότητα. Χρειάζεται μια ισόρροπη βελτίωση σε όλα τα μέτωπα παραγωγής αγαθών που συντελούν στην οικονομική ανάπτυξη, ώστε αυτή να μπορεί να ανταπεξέλθει και να παραμένει ενεργή στις διάφορες παγκόσμιες συνθήκες ή πιέσεις.
Αυτό είναι παραπάνω από εμφανές σε δύσκολες οικονομικές συγκυρίες που περνούν κατά καιρούς οι χώρες. Τα μέταλλα και τα ορυκτά αντέχουν περισσότερο σε αυτές τις διακυμάνσεις, ίσως δε και οι τιμές τους να φθάνουν σε πολύ υψηλά επίπεδα, όπως το 2011.

[Αντώνης Ζ. Φραγκίσκος, Ομότιμος καθηγητής και τ. πρύτανης ΕΜΠ, από το βιβλίο του
ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ-ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχολιάστε την ανάρτηση. Τα σχόλια δημοσιεύονται χωρίς προληπτικό έλεγχο. Η τήρηση των αυτονόητων κανόνων επαφίεται στον... "πατριωτισμό" των αναγνωστών μας.